Uzupełnienie braku zęba 36, a konieczność leczenia kanałowego zęba 26 z powodu Efektu Godona- leczenie kanałowe jako jeden z etapów leczenia u pacjentów z zaburzeniami okluzji
Wprowadzenie
Narząd żucia jest złożoną i wyspecjalizowaną jednostką. Składa się przede wszystkim z kości, mięśni, więzadeł i zębów. Brak chociażby jednego zęba może negatywnie wpływać na cały układ stomatognatyczny, niezależnie od tego, czy dotyczy to braku zębów siecznych, kłów, przedtrzonowców czy trzonowców. Mogłoby się wydawać, że uzupełnienie pojedynczego braku nie powinno stanowić żadnych problemów dla współczesnej stomatologii, natomiast nie od dzisiaj wiadomo, że długotrwały ubytek któregoś z zębów niesie ze sobą konsekwencje w zębach sąsiadujących, czy też przeciwstawnych. Po utracie zębów w żuchwie dochodzi do wysuwania się zębów przeciwstawnych w szczęce. Zjawisko to nosi nazwę Efekt Godona. W konsekwencji tego zjawiska często konieczne jest przeprowadzenie leczenia kanałowego zęba przemieszczającego się do luki przed jego odbudową protetyczną. Dla stomatologów najważniejsze jest zachowanie zdrowej, żywej miazgi, natomiast często przywrócenie prawidłowej okluzji wymaga od nas leczenia kanałowego mimo braku patologicznych sygnałów ze strony miazgi.
Opis przypadku
Do kliniki zgłosił się pacjent lat 42 w celu uzupełnienia braku zęba 36. W oparciu o pełne badanie podmiotowe i przedmiotowe (włączając w to badanie mięśni, stawów i badania zgryzu) protetyk skonstruował kompleksowy plan leczenia pacjenta (ryc.1). Protetyk podjął się próby oszlifowania zęba pod nakład. Podczas szlifowania doszło do obnażenia miazgi. Ze względu na duże wysunięcie zęba 26 i konieczności dalszej preparacji protetyk zdecydował się na skierowanie pacjenta na leczenie kanałowe przed ostateczną odbudową. Zaplanowano leczenie jednowizytowe- ząb był obniżony ze zgryzu i zabezpieczony Coltosol F (COLTENE).
Przed leczeniem kanałowym wykonano zdjęcie rtg (ryc.2), ze względu na obecność żywej miazgi ząb znieczulono nasiękowo 1 ampułką Citocartin 100 (Molteni Dental). W osłonie gumy do koferdamu (Blossom) z zastosowaniem klamry 12A firmy Hygenic usunięto opatrunek. W powiększeniu mikroskopu Zumax wykonano dostęp endodontyczny wiertłem różyczkowym z węglika spiekanego o rozmiarze 014. Komora została poszerzona w kierunku mezjalno-dystalnym. Odsłonięto ujścia 4 kanałów korzeniowych- MB1, MB2, DB1, P. Wykonano negocjację pilnikiem C-Pilot 10 (VDW) z pomiarem długości roboczej za pomocą endometru ( VDW Reciproc Gold). Po dłuższej chwili w powiększeniu mikroskopu udało się dostrzec dwa kolejne ujścia- MB3 i DB2. Występowanie kanału MB3 i DB2 jest znacznie rzadsze niż MB2 i DB1 i znajdują się on bliżej kanału podniebiennego. Negocjację kanałów MB3 i DB2 rozpoczęto od pilnika C- Pilot 10 zaginając narzędzie na kształt litery J (ryc.3) – nie uzyskano pełnej długości, dlatego w kolejnym etapie użyto narzędzia 08 zaginając je na kształt litery A (ryc.4), również nie uzyskano pełnej długości roboczej. Narzędzie C-Pilot 06 zagięte na kształt litery A doszło do otworu wierzchołkowego- potwierdzono długość roboczą i przystąpiono do wykonywania ruchów góra-dół, bez nakręcania zegarka. Po wykonaniu we wszystkich kanałach glide path narzędziami ręcznymi (C-Pilot 10>12>15, K-files Mani 20) przystąpiono do chemo-mechanicznego opracowywania kanałów narzędziami maszynowymi ProTaper Gold SX 19mm (Dentsply Maillefer), ProTaper Next 25 mm X1 17/.04 (Dentsply Maillefer), kanały MB1, MB2, MB3 opracowano do X2 25/.06, kanał P opracowano do X3 30/.07 obficie płukając kanały podchlorynem sodu 5,25%( Cerkamed) po każdym użytym narzędziu. Ze względu na złożoną budowę anatomiczną korzenia mezjalnego policzkowego i dystalnego policzkowego leczenie rozłożono na dwie wizyty. Między wizytami kanały pozostawiono puste, a ząb zabezpieczono glassjonomerem Riva Self Cure (SDI).
Na kolejnej wizycie wykonano ostatecznie płukanie kanałów korzeniowych w następującej sekwencji: 5,25% NaOCl 5ml na każdy kanał, kwas cytrynowy 40% (Cerkamed) 3,5ml na każdy kanał w dwóch cyklach z aktywacją ćwiekiem gutaperkowym o identycznym rozmiarze jak ostatnie użyte narzędzie maszynowe- MDI (Manual Dynamic Irrigation). Kanały osuszono sączkami papierowymi (VDW) i wypełniono metodą kondensacji bocznej zimnej gutaperki z Ah Plus Jet (Dentslpy DeTrey) (ryc.5). Ząb zabezpieczono glassjonomerem Riva Self Cure, wykonano zdjęcie kontrolne rtg (ryc.6) i odesłano do lekarza prowadzącego, który wykonał ostateczną odbudowę protetyczną- endokoronę. Po ukończonym leczeniu kanałowym chirurg stomatologiczny wszczepił pacjentowi implant w miejscu braku zęba 36, który został obciążony po trzech miesiącach (ryc.7).
Wnioski
Brak nawet jednego zęba może wymuszać na nas konieczność leczenia interdyscyplinarnego pacjenta- zarówno leczenie protetyczne, endodontyczne jak i chirurgiczne odgrywa tutaj znaczącą rolę. Zachowanie żywej miazgi często uniemożliwia utrzymanie prawidłowych warunków zgryzowych. Endodonta we współpracy z protetykiem musi umieć kwalifikować zęby do leczenia endodontycznego. Odnalezienie wszystkich dodatkowych kanałów zwiększa szansę na powodzenie leczenia.
lek. dent. Agata Dąbrowska-Adamek
LighthouseDental ul. Arkońska 51/5 70-455 Szczecin